Kết hôn trái pháp luật là việc xác lập quan hệ vợ chồng có đăng ký kết hôn nhưng vi phạm điều kiện kết hôn do pháp luật quy định.
Theo quy định tại khoản 3 Điều 8 LHN&GĐ, thì kết hôn trái pháp luật có thể là việc đăng ký kết hôn do cơ quan có thẩm quyền thực hiện và việc tổ chức đăng ký kết hôn theo đúng nghi thức quy định, nhưng vi phạm một trong các điều kiện kết hôn theo quy định tại Điều 9 LHN&GĐ hoặc việc đăng ký kết hôn không phải do cơ quan có thẩm quyền thực hiện.
Ví dụ: Việc đăng ký kết hôn giữa nam và nữ do Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi không có bên nào kết hôn cư trú thực hiện.
Theo quy định của LHN&GĐ việc kết hôn do hai bên nam, nữ tự quyết định trên cơ sở tự nguyện, tiến bộ, một vợ, một chồng, vợ chồng bình đẳng. Tuy nhiên, trên thực tế có thể xảy ra các trường hợp kết hôn do bị lừa dối, bị ép buộc, cưỡng ép kết hôn. Để bảo vệ chế độ hôn nhân gia đình, bảo vệ quyền tự do kết hôn của mỗi cá nhân và lợi ích của các bên trong quan hệ hôn nhân, pháp luật quy định trong trường hợp bị cưỡng ép, bị lừa dối kết hôn thì bản thân người bị lừa dối, cưỡng ép kết hôn hoặc, vợ, chồng, cha, mẹ, con của các bên kết hôn có quyền yêu cầu hủy việc kết hôn trái pháp luật.
Theo Điều 15 LHN&GĐ, những người sau có quyền yêu cầu hủy việc kết hôn trái pháp luật:
- Bên bị cưỡng ép, bị lừa dối kết hôn theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự có quyền tự mình yêu cầu Toà án hoặc đề nghị Viện kiểm sát yêu cầu Toà án hủy việc kết hôn trái pháp luật do việc kết hôn bị lừa dối, cưỡng ép, vi phạm quyền tự nguyện, tự quyết định của các bên kết hôn quy định tại khoản 2 Điều 9 LHN&GĐ.
- Viện kiểm sát theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự có quyền yêu cầu Toà án hủy việc kết hôn trái pháp luật do vi phạm quy định về tuổi kết hôn và thuộc một trong những trường hợp cấm kết hôn.
- Các cá nhân, cơ quan, tổ chức sau đây theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự có quyền tự mình yêu cầu Toà án hoặc đề nghị Viện kiểm sát yêu cầu Toà án hủy việc kết hôn trái pháp luật do vi phạm quy định về tuổi kết hôn và thuộc một trong những trường hợp cấm kết hôn:
+ Vợ, chồng, cha, mẹ, con của các bên kết hôn;
+ Uỷ ban bảo vệ và chăm sóc trẻ em;
+ Hội liên hiệp phụ nữ.
Ngoài ra, các cá nhân, cơ quan, tổ chức khác có quyền đề nghị Viện kiểm sát xem xét, yêu cầu Toà án huỷ việc kết hôn trái pháp luật.
|